Matura - biologia - 2024 - repetytorium maturalne

INFORMACJE O EGZAMINIE MATURALNYM Z BIOLOGII

• Warto wiedzieć i pamiętać
• Co możesz wziąć ze sobą na maturę z biologii

CHEMIZM ŻYCIA

• SKŁADNIKI NIEORGANICZNE
  • Makroelementy i pierwiastki biogenne
  • Mikro- i ultraelementy
• SKŁADNIKI ORGANICZNE
  • Związki chemiczne występujące w organizmach

KOMÓRKA - BUDOWA I FUNKCJE

• Eukariotyczny i prokariotyczny plan budowy komórki
• Błony biologiczne
• Ultrastruktura komórki prokariotycznej
• Porównanie komórki eukariotycznej i prokariotycznej

ENERGIA I METABOLIZM

• Metabolizm komórkowy
• Odżywianie się komórek
• Fotosynteza
• Uwalnianie energii dla procesów życiowych

PODZIAŁY KOMÓRKOWE

• Replikacja DNA
• Cykl życiowy komórki
• Mitoza, czyli podział komórki na dwie potomne
• Mitoza i mejoza: porównanie przebiegu i funkcji biologicznych

ZASADY KLASYFIKACJI I SPOSOBY IDENTYFIKACJI ORGANIZMÓW

• Systematyka jako nauka

BAKTERIE

• Królestwo Procaryota
• Komórka prokariotyczna (na podstawie budowy komórki bakterii)

GRZYBY

• Grzyby jako odrębne królestwo

PROTISTY

• Protisty jako najprostsze organizmy eukariotyczne

RÓŻNORODNOŚĆ ROŚLIN

• WARUNKI ŻYCIA ROŚLIN W WODZIE I NA LĄDZIE
  • Porównanie sinic i glonów
  • Tkanki roślinne
  • Pokrój rośliny
  • Barwniki roślinne
  • Porównanie roślin nagonasiennych i okrytonasiennych
  • Budowa nasion
  • Przykłady adaptacji organizmów wobec różnych czynników środowiska
  • Odżywianie się roślin
• GOSPODARKA WODNA I ODŻYWIANIE MINERALNE ROŚLIN
  • Transpiracja i transport wody w roślinie
• ROZMNAŻANIE I ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ ROŚLIN
  • Budowa kwiatu rośliny okrytonasiennej a sposób zapylania
• WZROST I ROZWÓJ ROŚLIN
  • Regulacja czynności życiowych roślin
• REAKCJA NA BODŹCE
  • Pobudliwość i ruchy roślin

RÓŻNORODNOŚĆ ZWIERZĄT

• Zoologia systematyczna
• Etapy rozwoju zwierząt tkankowych
• Wtórouste (Deuterostomata)
• Rodzaje tkanek zwierzęcych

FUNKCJONOWANIE ZWIERZĄT

• BUDOWA I FUNKCJONOWANIE ORGANIZMU ZWIERZĘCEGO
  • Rodzaje tkanek zwierzęcych
  • Definicja zdrowia i choroby. Najważniejsze przyczyny chorób człowieka
• PORÓWNANIE POSZCZEGÓLNYCH CZYNNOŚCI ŻYCIOWYCH ZWIERZĄT
  • Układ pokarmowy człowieka
  • Układ oddechowy człowieka
  • Układ krążenia człowieka
  • Układ odpornościowy człowieka
  • Układ wydalniczy człowieka
  • Pokrycie ciała
  • Układ ruchu człowieka
  • Narządy zmysłów człowieka
  • Układ nerwowy i hormonalny człowieka
  • Układ rozrodczy człowieka

WIRUSY - PASOŻYTY MOLEKULARNE

• Budowa wirionu i klasyfikacja wirusów

EKSPRESJA GENÓW

• Ogólny zarys ekspresji
• Transkrypcja: przepływ informacji genetycznej z DNA na RNA
• Translacja: „przekład” sekwencji nukleotydów na sekwencję aminokwasów
• Kod genetyczny

GENETYKA KLASYCZNA

• DZIEDZICZENIE CECH
  • Genetyka mendlowska
  • Typy dziedziczenia
  • Teoria chromosomowa Morgana
  • Dziedziczenie płci i cech sprzężonych z płcią
  • Dziedziczenie pozajądrowe
  • Analiza rodowodów
• ZMIENNOŚĆ ORGANIZMÓW
  • Definicja i rodzaje zmienności w populacjach naturalnych
  • Mutacja: błąd podczas przetwarzania informacji genetycznej

BIOTECHNOLOGIA

• Biotechnologia tradycyjna
• Biotechnologia nowoczesna i inżynieria genetyczna

EWOLUCJA

• Zmienność
• Ewolucjonizm współczesny
• Powstawanie gatunków
• Prawidłowości ewolucji
• Mechanizmy ewolucji
• Prawo Hardy'ego-Weinberga
• Narządy homologiczne i analogiczne; dywergencja i konwergencja

EKOLOGIA I RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA

• EKOLOGIA ORGANIZMÓW
  • Jak rozumieć pojęcie niszy ekologicznej
  • Tolerancja ekologiczna
• EKOLOGIA POPULACJI
  • Populacja ekologiczna
• EKOLOGIA EKOSYSTEMU
  • Zależności między populacjami
  • Ekosystem
• RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA. ZAGROŻENIA I OCHRONA
  • Czym jest różnorodność biologiczna?
  • Wpływ człowieka na bioróżnorodność
  • Ochrona przyrody