Repetytorium - liceum/technikum - chemia - 2025

Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna

• Atom - ujęcie klasyczne
  • Pojęcia podstawowe
  • Ustalanie wzorów związków chemicznych
  • Masa atomowa i średnia ważona masa izotopowa
  • Masa cząstek (molekuł)
  • Charakterystyka cząstek elementarnych
  • Naturalne przemiany jądrowe
  • Reguła przesunięć Soddy'ego - Fajansa
  • Okres półtrwania
• Stechiometria
  • Mol, masa molowa
  • Objętość molowa w warunkach normalnych i standardowych
  • Objętość molowa w warunkach dowolnych
  • Prawo stałości składu
  • Prawo zachowania masy
  • Ułamki składników: masowe, molowe i objętościowe
  • Zawartość procentowa składników w mieszaninie lub w związku chemicznym
  • Wydajność reakcji chemicznej
  • Wyprowadzanie wzorów elementarnych
  • Zależności stechiometryczne na bazie równań reakcji
  • Obliczanie składu mieszanin poreakcyjnych
  • Obliczanie składu mieszanin w oparciu o gęstości mieszanin

Budowa atomu

• Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków
• Budowa atomu - ujęcie kwantowe
  • Liczby kwantowe
  • Kontur orbitalu (chmury elektronowej)
  • Reguły zabudowy orbitali
  • Konfiguracja elektronowa stanu podstawowego na przykładzie atomu selenu
  • Elektrony
  • Konfiguracja jonów
  • Wzbudzony stan elektronowy
• Układ okresowy pierwiastków (uop) - ujęcie klasyczne
  • Nazwy grup
  • Pojęcia podstawowe
  • Charakterystyka połączeń czwartego okresu uop grup 1-2 i 13-18
  • Zmiany wielkości na tle układu okresowego

Wiązania chemiczne. Oddziaływania międzycząsteczkowe

• Budowa cząsteczki - ujęcie klasyczne
  • Pojęcia podstawowe
  • Wzory chemiczne
  • Wiązania chemiczne - definicje, podział
  • Właściwości substancji, w których występują różne rodzaje wiązań
  • Wzory elektronowe cząsteczek
• Budowa cząsteczek - ujęcie kwantowe
  • Kolejność poziomów energetycznych cząsteczki
  • Hybrydyzacja orbitali atomowych
  • Rodzaje hybrydyzacji
  • Kształt cząsteczek lub jonów dla poszczególnych liczb przestrzennych
• Alotropia pierwiastków

Kinetyka i statyka chemiczna. Energetyka reakcji chemicznych

• Pojęcia podstawowe
• Sposoby wymiany energii pomiędzy układem i otoczeniem
• Konwencja międzynarodowa znaków energii
• Funkcje termodynamiczne
• Zasady termodynamiki
• Definicja szybkości reakcji i wpływ różnych czynników na szybkość
  • Zależność szybkości reakcji od temperatury (v = v(T))
  • Zależność szybkości od stężenia (v = v(c))
• Rząd reakcji
  • Cząsteczkowość reakcji
  • Badanie wpływu różnych czynników na szybkość reakcji - zasada ogólna
• Kataliza chemiczna - zależność szybkości od obecności innych substancji
  • Podział
• Prawo działania mas - prawo Guldberga i Waagego
• Zależność stałej od temperatury
• Reguła przekory (Le Chateliera-Brauna)

Roztwory

• Roztwory i reakcje w roztworach wodnych
  • Podział roztworów
  • Roztwory koloidalne
  • Podział koloidów
  • Porównanie koloidów
  • Metody rozdzielania mieszanin
  • Rozpuszczanie, roztwarzanie
  • Efekty towarzyszące rozpuszczaniu
  • Reakcje w roztworach wodnych
• Stężenia chemiczne
  • Stężenia procentowe
  • Stężenie molowe
  • Rozpuszczalność
  • Przeliczanie stężeń
  • Mieszanie roztworów - reguła krzyża
• Stechiometria mieszanin
• Obliczanie mas molowych mieszanin
• Projektowanie podstawowych doświadczeń
  • Sporządzanie roztworu o danym stężeniu
  • Projektowanie prostej identyfikacji jonów w roztworze - zasada ogólna
  • Porównywanie mocy elektrolitów - zasada ogólna
  • Zbieranie gazów wydzielanych w trakcie doświadczenia
  • Oczyszczanie mieszanin gazowych
  • Otrzymywanie różnych gazów w laboratorium szkolnym

Reakcje w roztworach wodnych

• Dysocjacja elektrolityczna
  • Teoria dysocjacji Arrheniusa
  • Teoria Bronsteda-Lowry'ego
  • Teoria Lewisa
• Formy zapisu równań reakcji jonowych
  • Ogólne zasady zapisu równań reakcji jonowych
• Elektrolity mocne i „lotne”
  • Przykłady równań reakcji jonowych
• Stałe równowagi
  • Stała równowagi reakcji dysocjacji nazywana stałą dysocjacji
  • Iloczyn jonowy wody
• Hydroliza związków organicznych i nieorganicznych
• Bufory - definicja i zasada działania
  • Działanie roztworu buforowego

Systematyka związków nieorganicznych

• Równania reakcji otrzymywania substancji nieorganicznych
  • Tlenki
  • Wodorki
  • Wodorotlenki
  • Kwasy
  • Sole
  • Hydroksosole i wodorosole
  • Azotki
  • Węgliki
  • Projektowanie podstawowych doświadczeń

Utlenianie i redukcja

• Reguły wyznaczania stopni utlenienia
  • Metody uzgadniania równań reakcji redoks (bilans klasyczny i jonowo-elektronowy)
• Przewidywanie własności utleniająco-redukujących atomów i prostych jonów
• Przewidywanie kierunku reakcji redoks
• Badanie zachowania się metali w reakcjach z kwasami - zasada ogólna
• Porównywanie własności utleniająco-redukujących substancji - zasada ogólna
• Porównywanie aktywności metali - zasada ogólna
  • Porównywanie aktywności metali - przykład
• Najlepsze utleniacze
  • Przewidywanie produktów reakcji redoks z zastosowaniem manganianu(VII) potasu (KMnO₄)
  • Badanie własności utleniających manganianu(VII) potasu w zależności od środowiska
  • Badanie własności utleniających manganianu(VII) potasu
  • Badanie własności utleniających związków chromu(VI)
  • Własności utleniające kwasu azotowego(V)
  • Własności utleniające kwasu siarkowego(VI)
  • Własności utleniające fluorowców

Elektrochemia. Ogniwa

• Ogniwa
  • Przykłady ogniw galwanicznych
• Elektroliza
  • Reguły wydzielania się składników na elektrodach podczas elektrolizy

Metale, niemetale i ich związki

• Substancje proste - charakterystyka metali i niemetali
• Barwa płomienia i roztworów
• Przykłady związków pierwiastków bloku S i P
• Pierwiastki bloku D
  • Uwagi ogólne
  • Chrom
  • Mangan
  • Żelazo
  • Srebro
  • Miedź
  • Cynk
• Podstawy analizy chemicznej
  • Miareczkowanie
  • Analiza spaleniowa - analiza elementarna

Zastosowanie wybranych związków nieorganicznych i ochrona środowiska

• Właściwości SiO₂ i jego odmiany występujące w przyrodzie, proces produkcji szkła
  • Charakter chemiczny SiO₂
  • Proces produkcji szkła
• Rodzaje, właściwości i zastosowanie szkła
• Surowce do produkcji wyrobów ceramicznych, cementu i betonu
• Rodzaje skał wapiennych w przyrodzie, właściwości i zastosowanie. Wykrywanie skał wapiennych
  • Wykrywanie skał wapiennych w minerałach
• Hydraty
  • Nazewnictwo hydratów
• Proces zmydlania tłuszczów. Mydła jako przykład detergentów
  • Otrzymywanie mydeł
  • Odczyn wodnego roztworu mydła
  • Wpływ twardości wody na mydła i detergenty
• Eutrofizacja wód
• Charakter chemiczny składników środków czystości
• Emulsje
• Niektóre składniki leków i ich działanie
• Procesy fermentacyjne
  • Fermentacja alkoholowa
  • Fermentacja mlekowa
  • Fermentacja octowa
  • Fermentacja masłowa
• Sposoby konserwacji żywności, zapobiegania psuciu się
• Właściwości gleby i jej pH
  • Warstwy gleby
• Nawozy
  • Wpływ nawozów na pH gleby
• Zanieczyszczenia gleb i sposoby ochrony przed jej degradacją
  • Rekultywacja
• Surowce służące do pozyskiwania energii
• Destylacja ropy naftowej
• Alternatywne źródła energii
• Liczba oktanowa i sposoby jej zwiększania
• Rodzaje tworzyw sztucznych
• Włókna naturalne i sztuczne
  • Doświadczenia pozwalające odróżnić włókna białkowe, celulozowe, sztuczne i syntetyczne
  • Włókna syntetyczne
• Zanieczyszczenia powietrza
  • Skutki zanieczyszczeń powietrza
  • Wpływ zanieczyszczeń na organizm człowieka
  • Ochrona powietrza

Chemia organiczna

• Podział związków organicznych
• Wiązania w związkach organicznych i typ hybrydyzacji
• Reakcje w chemii organicznej
  • Reakcje charakterystyczne dla związków organicznych
• Przewidywanie właściwości fizycznych i chemicznych związków organicznych
  • Temperatury przemian fazowych
  • Rozpuszczalność w rozpuszczalnikach
• Izomeria w związkach organicznych
  • Rodzaje izomerii
  • Rodzaje izomerii omawiane w szkole średniej
  • Izomeria optyczna
  • Ustalanie konfiguracji absolutnej
  • Wzory stereochemiczne
  • Rodziny konfiguracyjne
• Podstawowe szeregi homologiczne lub związki danej klasy
  • Węglowodory nasycone, nienasycone, cykliczne
  • Węglowodory aromatyczne
  • Alkohole
  • Fenole, aminy, amidy
  • Związki karbonylowe - aldehydy i ketony
  • Kwasy karboksylowe
  • Amino- i hydroksykwasy
  • Cukry proste
• Nazewnictwo związków organicznych
  • Węglowodory nasycone o łańcuchach prostych
  • Węglowodory cykliczne
  • Węglowodory nienasycone (alkeny, alkiny, alkadieny)
  • Węglowodory aromatyczne (areny)
  • Pochodne węglowodorów
  • Alkohole
  • Fenole
  • Aldehydy
  • Ketony
  • Kwasy karboksylowe
  • Sole i estry kwasów karboksylowych
  • Amidy kwasowe
  • Aminy
• Podstawowe odczynniki w chemii organicznej
• Charakterystyka i reaktywność związków organicznych
  • Węglowodory
  • Alkohole
  • Fenole
  • Związki karbonylowe
  • Kwasy karboksylowe
  • Aminy
  • Amidy kwasowe
  • Wielofunkcyjne pochodne węglowodorów
• Aminokwasy
• Cukry
• Białka
  • Kwasy nukleinowe
  • Właściwości fizyko-chemiczne kwasów nukleinowych
  • Tworzywa sztuczne