Repetytorium - szkoła podstawowa. Język polski, kl. 7-8

Fonetyka – nauka o głoskach Dzięki budowie anatomicznej narządów mowy człowiek potrafi nie tylko wymawiać proste dźwięki – głoski, np.: a, l, e, b, ale też może łączyć je w całe ciągi, np.: ale , bal . Cza‑ sem z tych samych liter można zbudować różne wyrazy, np.: tak , kat . W tym rozdziale przyjrzymy się dokładniej procesowi, w wyniku którego powstaje głos. Zastanowimy się nad tym, jak to się dzieje, że wymawiamy dźwięki, a zatem – jak żyją dźwięki. Co to jest fonetyka? Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba najpierw zapoznać się z kilkoma terminami: Š Š fon – oznacza dźwięk, głos, brzmienie; Š Š fonacja – wymawianie dźwięków mowy, wydawanie głosu; Š Š fonem – głoska. Zapamiętaj! Fonetyka to dział gramatyki, obejmujący naukę o głoskach, ich cechach charakterystycznych oraz ich wzajemnym oddziaływaniu. Jak powstaje głos? Na ogół nie zastanawiamy się nad tym, w jaki sposób oddychamy, a jest to jedna z na‑ szych najważniejszych czynności życiowych. Spróbujmy wyobrazić sobie naszą klatkę piersiową jako duży słoik. Jego dno stano‑ wi przepona – mięsień, wyobraźmy ją sobie jako gumową płytkę. Jak wprawić ten układ w ruch? Możemy to zrobić poprzez obniżenie przepony. Dzięki temu ciśnienie się zmniej‑ sza, a ilość powietrza w płucach ulega zwiększeniu – to wdech ; przy wydechu przepona wraca na swoje miejsce. Podczas wdechu pracują mięśnie rozszerzające żebra, podczas wydechu – mięśnie wydechowe. Przepona bierze udział w obydwu tych czynnościach, które faktycznie wykonywane są w bardzo szybkim tempie. korek płuca wypełnione powietrzem przepona (guma) znak (–) oznacza, że w innych częściach naszej klatki piersiowej nie ma powietrza GRAMATYKA JĘZYKA POLSKIEGO 452