Vademecum matura - historia

DEMOKRACJA – ustrój polityczny, wktórymźródłowładzy stanowi wola większości obywateli. Gwarantem istnienia demokracji jest konstytucja lub zbiór prawpełniących jej rolę.Wokresiemiędzywojennymprzyjęty przez większość nowo powstałych państw, np. Polska, Finlandia, Estonia, Czechosłowacja. Zazwyczaj wprowadzenie ustroju demokratycznego powiązane było z przeprowadzeniem szeregu reform społecznych i go- spodarczych (reforma rolna, równouprawnienie kobiet, powszechne ubezpieczenie). TOTALITARYZM – charakterystyczny dla XX-wiecznych reżimów dyktatorskich system rządów dążący do całkowitego podporząd- kowania społeczeństwa państwu za pomocą monopolu informa- cyjnego i propagandy, ideologii państwowej, terroru tajnych służb i masowej monopartii. Termin wywodzi się z nauk włoskiego filozofa Giovanniego Gentile . Najważniejsi dyktatorzy totalitarni: W. Lenin, J. Stalin, A. Hitler, B. Mussolini. AUTORYTARYZM – termin powstały od łac. auctoritas – przywództwo. System szczególnie popularny w okresie dwudziestolecia międzywo- jennego, ukształtowany na skutek głębokiego kryzysu demokracji parlamentarnej, wysuwający na plan pierwszy obronę ładu społeczno- -politycznego, opartego na autorytecie jednostki i kierowanego przez nią państwa. Zwykle powstawał na drodze zamachów stanów, wojny domowej bądź też puczów wojskowych. Główni przywódcy: F. Franco, J. Piłsudski. TOTALITARYZM SOWIECKI A NIEMIECKI PAŃSTWO ZSRR NIEMCY przywódcy Włodzimierz Lenin, Józef Stalin Adolf Hitler partia Wszechrosyjska Komunistyczna Partia Bolszewików (WKPb) Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza (NSDAP) specyfika koncepcja partii nowego typu : elita kieruje masami dyktatura proletariatu : tylko partia ma szanse odnaleźć interes proletariatu, „demokracja większości przeciw mniejszości”; w praktyce dyktat komunistów społeczeństwo komunistyczne oparte na równości po- wiązanej z podporządkowaniem partii zaostrzenie walki klasowej po 1922 r. jako pretekst sto- sowania terroru nihilizmprawny – kierowanie się interesem partii i władzy fundamentem ideologii były antysemityzm i rasizm mit o przejmowaniu świata przez Żydów polityczny decyzjonizm: suwerenem narodu jest wódz, a nie naród społeczeństwo zdominowane przez ideologię, zhierar- chizowane według kryterium przydatności dla państwa rasistowska koncepcja narodu : wspólnota krwi i świa- topoglądu ekspansjonizm : naród panów ( Herrenvolk) i przestrzeń życiowa ( Lebensraum ) eksterminacja innych narodów WŁODZIMIERZ ILJICZ LENIN BENITO MUSSOLINI JÓZEF STALIN FRANCISCO FRANCO ADOLF HITLER JÓZEF PIŁSUDSKI NAJWAŻNIEJSI BOGOWIE GRECCY ZEUS – najwyższy bóg, pan nieba, błyskawic i piorunów POSEJDON – bóg mórz i oceanów, opiekun żeglarzy i rybaków HERMES – bóg kupców, podróżnych i pasterzy, posłaniec bogów HERA – żona Zeusa, bogini małżeństwa i wierności małżeńskiej ATENA – wyskoczyła z głowy Zeusa, bogini mądrości, wiedzy i wojny AFRODYTA – narodziła się z piany morskiej, bogini miłości i piękna APOLLO – bóg wyroczni i wróżb, patron poetów, opiekun muz ARTEMIDA – bogini łowów i lasów, płodności i śmierci DIONIZOS – bóg płodności, dzikiej natury, winnej latorośli i wina