To nazwisko znane wielu osobom (zwykle na polu teorii wychowania). Kim był Janusz Korczak?
Naprawdę nazywał się Henryk Goldszmit. Używał pseudonimów – Janusz Korczak lub Stary Doktor. Urodził się 22 lipca 1878 lub 1879 roku w polsko-żydowskiej rodzinie. Podobno ojciec długo zwlekał z zarejestrowaniem syna w urzędzie – stąd wątpliwości co do roku urodzenia. Był lekarzem, pedagogiem, pisarzem i publicystą. Działał społecznie.
Debiutował w czasopiśmie „Kolce” – powieścią w odcinkach – „Dzieci ulicy”. W 1898 roku zdał maturę i został studentem Wydziału Lekarskiego Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Powtarzał pierwszy rok studiów.
DZIAŁALNOŚĆ SPOŁECZNA I WYCHOWAWCZA
Dużo działał społecznie. Prowadził zajęcia na tajnej pensji, organizował zabawy dla najmłodszych, pracował w czytelni dla biednych dzieci, był wychowawcą na letnich koloniach. Od 1905 roku pracował w warszawskim Szpitalu dla Dzieci im. Bersonów i Baumanów. W latach 1905–1906 był lekarzem na froncie wojennym. Doświadczenie w pracy lekarza zdobywał na wyjazdach, m.in. w Berlinie i Paryżu.
W 1912 roku zrezygnował z pracy w szpitalu i został dyrektorem Domu Sierot, mieszczącego sie w Warszawie na ul. Krochmalnej 92 (dziś Jaktorowska). Funkcję tę pełnił społecznie, nie pobierając wynagrodzenia. To właśnie w tym miejscu Korczak rozwijał swój talent pedagogiczny.
Tak wypowiadał się o dzieciach:
„Nie ma dzieci – są ludzie, ale o innej skali pojęć, innym zasobie doświadczenia, innych popędach, innej grze uczuć.”
O swoich działaniach mówił:
„Jestem nie po to, aby mnie kochali i podziwiali, ale po to abym ja działał i kochał. Nie obowiązkiem otoczenia pomagać mnie, ale ja mam obowiązek troszczenia się o świat, o człowieka.”
„Za syna wybrałem ideę służenia dziecku i jego sprawie.”
Janusz Korczak traktował dziecko jak partnera. Uważał, że małemu człowiekowi należy się szacunek i całe społeczeństwo powinno być odpowiedzialne za warunki życia dziecka. Przeprowadził wiele szkoleń dla pedagogów i innych osób pracujących z najmłodszymi.
W 1917 roku został ponownie powołany do wojska, gdzie przez rok pełnił służbę ordynatora polowego. Później pracował jako pediatra dzieci ukraińskich i psycholog w polskim przedszkolu.
W 1918 roku wrócił do Warszawy – do Domu Sierot.
„MAŁY PRZEGLĄD” – MIEJSCE, GDZIE DZIECI MIAŁY GŁOS
W 1926 roku ukazał się pierwszy numer „Małego Przeglądu” – dodatku dla dzieci dołączanego do gazety „Nasz Przegląd”. Periodyk pisali i redagowali najmłodsi (z pomocą Korczaka). Stanowiło pole do dzielenia się emocjami, wydarzeniami, wszystkim tym, co dotyczyło dzieci. Pismo opierało się głównie na listach od najmłodszych, ale drukowało też reportaże, opowiadania, krzyżówki. O jego fenomenie świadczy fakt, że ukazywało się przez 13 lat. Ostatni numer pojawił się 1 września 1939 r. Tak o gazecie dla dzieci mówił Korczak:
„Jest wielu ludzi dorosłych, którzy piszą tylko dlatego, że się nie wstydzą; są dzieci, które mają wiele ciekawych pomysłów, uwag i spostrzeżeń, a nie piszą, gdyż nie mają odwagi albo im się nie chce. Dziennik nasz zachęci młodzież do pisania. Zachęci i ośmieli.”

Korczak pozwalał dzieciom pisać o wszystkim, o rzeczach, które dla dorosłych wydawały się nieważne, a dla milusińskich stanowiły coś niezwykle istotnego np. informacja o tym, że dziecku rusza się ząb, czy o tym, że nie lubi chodzić do szkoły w fartuszku.
Dziś możemy śmiało powiedzieć, że „Mały Przegląd” w tamtych czasach pełnił rolę dzisiejszego forum internetowego, miejsca, gdzie mały człowiek mógł swobodnie wyrazić swoje myśli i emocje, podzielić się radościami i problemami.
DO KOŃCA Z DZIEĆMI
Na początku sierpnia 1942 roku Janusz Korczak wraz z pracownikami Domu Sierot i jego wychowankami został wywieziony do obozu zagłady w Treblince. Odrzucił propozycję ratunku przed zagładą. Niektóre źródła podają, że zginął w obozie, zagazowany razem z dziećmi. Inne, że zmarł podczas transportu. Jedno jest pewne – do końca został z dziećmi i starał się zapewnić im chociaż minimalne poczucie bezpieczeństwa.
KRÓL MACIUŚ PIERWSZY
Janusz Korczak został zapamiętany również jako autor tekstów dla dzieci. Do najbardziej znanych należą: „Król Maciuś Pierwszy”, „Król Maciuś na bezludnej wyspie”, „Józki, Jaśki i Franki”, „Bankructwo Małego Dżeka”, „Kajtuś Czarodziej”, „Kiedy znów będę mały”.
Najbardziej znaną z nich – „Król Maciuś Pierwszy” możecie znaleźć w ofercie Wydawnictwa GREG.
To opowieść o małym chłopcu, któremu niespodziewanie umiera tata. W wyniku tej sytuacji Maciuś musi objąć władzę w królestwie, którym do tej pory rządził ojciec. Chłopiec stara władać mądrze i sprawiedliwie. Przekonuje się jednak, że nie jest to łatwe. Niestety, nikt nie traktuje go poważnie. Maciuś, zaatakowany przez trzy sąsiedzkie kraje, wyrusza na wojnę. Dzięki swej bohaterskiej postawie wygrywa. Wprowadza szereg reform, zajmuje się utworzeniem dziecięcego sejmu. Nadaje przywileje dzieciom, ale prowadzi to do kłótni z ministrami.
Maciuś przeżywa wiele przygód: spotyka się z królem ludożerców – Bum-Drumem, poznaje Smutnego Króla, ma do czynienia ze szpiegiem-dziennikarzem. Jego kraj popada w kłopoty.
Jak wybrnie z tego Maciuś? Jakie jeszcze przygody na niego czekają? Nie zdradzimy Wam wszystkiego! Odpowiedź znajdziecie w bogato ilustrowanej książce Janusza Korczaka – „Król Maciuś Pierwszy”. Polecamy do czytania wieczornego, wakacyjnego, szkolnego i jakiego tylko chcecie! Gwarantujemy, że czytanie tej książki będzie dla Was wspaniałą przygodą.
Źródło portretu użytego w głównej grafice:
portret bezautorski, Public domain, via Wikimedia Commons
Nasze wydanie
